De Macrofauna werkgroep Midden-Limburg
Macrofauna is een verzamelnaam voor ongewervelde dieren die met het ‘blote’ oog te zien zijn, de zogenaamde macro-invertebraten. Macros komt van het Griekse woord “makros” dat “groot” betekent. In de hydrobiologie heeft de term gewoonlijk betrekking op kleinere, zonder loep of microscoop zichtbare dieren die in het water leven.
Soms wordt macrofauna gedefinieerd als alle ongewervelde dieren die achterblijven op een zeef met openingen van 0,5 mm x 0,5 mm. Macrofauna wordt gevormd door kevers, slakken, platwormen, bloedzuigers, larven van libellen en andere ongewervelde dieren die groter zijn dan een halve millimeter. Voorbeelden (in het zoete water) zijn waterpissebedden en aasgarnaaltjes.
Deze dieren leven meestal op de bodem van het water, vaak min of meer verborgen tussen stenen, waterplanten, takken of wortels. Macrofauna die verborgen in de modder of het slib leeft behoort tot de benthos. In dat geval spreekt men van macrobenthos. Een voorbeeld daarvan zijn de larven van dansmuggen (‘bloedwormen’). Macrofauna vormt het belangrijkste voedsel voor vissen. De definitie geldt ook voor organismen van dit formaat in zeewater. In zee ontbreken insecten, maar daar leven wel allerlei soorten kreeftachtigen, wormen, stekelhuidigen en weekdieren.
Het voorkomen van verschillende soorten macro-invertebraten hangt in belangrijke mate af van de waterkwaliteit. Sommige soorten komen enkel voor in water van een zeer goede kwaliteit, anderen komen vooral voor in vervuild water. De samenstelling van soorten en aantallen macro-invertebraten in het water geeft daardoor een idee van de waterkwaliteit. Dit wordt gebruikt in waterkwaliteitsindexen, die op basis van de in het water aanwezige macro-invertebraten een oordeel over de waterkwaliteit geven.
Wat is er mooier dan kijken naar de natuur? Volgens ons is dat kijken naar de ‘oorsprong van de natuur’. Het begint allemaal bij de oorsprong van de voedselketen. Is deze niet voldoende aanwezig of zelfs afwezig dan is er geen tot nauwelijks een spoor van dierlijk leven in de wijdste omgeving te bespeuren.
Menig eencellige, een eitje of larfje staat aan het begin van de voedselketen.
De Macrofauna werkgroep Midden-Limburg kijkt naar algen en macro-invertebraten. Dit zijn kleine ongewervelde organismen die nog net met het blote oog waarneembaar zijn. Om deze goed te bestuderen is een loep of stereomicroscoop een echte aanrader.
Aan de hand van zelfgemaakte foto’s en films, eigen naslagwerken, zoekkaarten en determinatietabellen kunnen we achterhalen om welke soort het gaat.
Door goed te kijken welke organismen in het oppervlakte water (zoals beken, poelen en vennen) voorkomen kan er iets verteld worden over de oorsprong van het water, de pH, het zuurstofgehalte of hoe schoon het water is. In veel gevallen is aan de hand van deze waarnemingen ook iets te zeggen over de mate van opgeloste voedingsstoffen in het water.
Meer weten?
- Kijk ook eens op www.youtube.com Macrofauna & Plankton Limburg
- Elke eerste dinsdag van de maand is een bijeenkomst van de Macrofauna werkgroep in het Bezoekerscentrum Leudal (Panoramazaal), aanvang 19.15u.
Kom gerust eens meekijken en laat je verbazen.
Vooraf aanmelden is niet nodig.
Of stuur een mail: macrofaunawerkgroep@gmail.com.